Xoves, 3 de novembro
As dúas lecturas que a
continuación comentaremos crearon, desde o principio, unha marabillosa sintonía
entre o lector/a e os protagonistas de ambas novelas. Persoais e emotivas, as
historias contadas non deixaron indiferente a ninguén: A loita entre razón e fe
ou entre a moral pública e as crenzas privadas, son quizais os argumentos
principais na novela A lei do menor de Ian Mcewan; ou a
loita para sobrevivir nun mundo onde, o simple feito de ser diferente
pódeche custar a vida, polo que, o
protagonista de Camiños na auga, de Manuel Núñez Singala, vese obrigado a
tentar refacer a súa vida lonxe do seu País, emprendendo un longo e arriscada
viaxe, cuxas etapas, estarán marcadas por acontecementos importantes, e onde os
amigos que vai deixando no traxecto marcarán o rumbo da súa historia.
IAN MCEWAN |
Cando un
tribunal pronúnciase sobre calquera cuestión relativa a […] a educación dun
neno […] o benestar do menor será a consideración primordial do xuíz
Sección I (a), Ley del
Menor (1989)
Na lei do menor,
o autor introdúcenos na lectura a través da vida persoal da protagonista da
historia, a xuíza do Tribunal de Familia, Fiona Maye, cuxo matrimonio fai
augas. O seu marido, un profesor de historia, preto dos sesenta, lle “pide
permiso” para manter unha aventura extraconyugal cunha nova: “Necesítoo. Teño cincuenta e nove anos. É o
meu último cartucho. Aínda non vin probas de que exista outra vida despois
desta.” (páx. 7). “Non me dixeches unha
vez que os matrimonios que levan moitos anos casados aspiran a ser como irmáns?
Chegamos a ese punto, Fiona. Convertinme no teu irmán. É agradable e bonito e
quéroche, pero antes de caerme morto quero vivir unha gran relación
apaixonada-“
Fiona non dá
crédito ao que oe, ela, que estaba afeita a situacións límites no xulgado, era
capaz de decidir se autorizar a separación de dúas siamesas sabendo que unha
delas morrerá, tendo en contra aos pais de relixión católica ou o caso do pai musulmán dunha nena que se negaba a que a
súa muller educásea en contra da súa relixión, víase agora indefensa ante a
petición formulada polo seu marido. Créase unha situación ambigua ao longo da
novela na que Fiona non sabe realmente se quere que o seu marido quede ou se
vaia.
O tema persoal
da protagonista mestúrase co debate principal da novela: un adolescente, Adam,
a piques de cumprir a maioría de idade, cuxa familia é testemuña de
Jehová, padece unha grave enfermidade
que lle obriga a recibir unha transfusión de sangue para poder salvar a súa
vida, o que dá paso ao debate de se a xustiza, a través dás súas magristrados,
poda obrigar aos médicos para exercer o dereito para salvar unha vida ou, pola
contra, é o paciente o que ten todo ou dereito a decidir segundo as súas
crenzas.
Hai diferenza de
opinión entre os/as lectores/as presentes, hai quen pensa que se trata dunha fe
que obriga, e outros/as non están de acordo nesa visión. De feito durante a loita xurídica levada a
cabo entre os médicos e os pais, ao ser menor de idade o fillo, queda
claro a loita interior que libraban
estes entre o desexo de salvar a vida do seu fillo e o desobedecer aos anciáns
da doutrina. Non podían pronunciarse e deixaban todo o peso da decisión sobre a
xuíza, Adam recoñéceo unha vez realizada
a transfusión: “Creo que perdín o
coñecemento durante un intre e cando espertei os dous estaban alí xunto á miña
cama, chorando, e me entristecí máis aínda porque os tres desobedeceramos a
Deus. Pero o importante é que tardei un momento en comprender que estaban a
chorar de ALEGRÍA! .Eu sentíame moi raro e custoume un día ou dous entendelo.
Os meus pais seguiron a doutrina e obedeceron aos anciáns!. E ao mesmo tempo téñenme a min vivo sen que a
ningún dos tres háxannos disociado. Fixéronme a transfusión, pero non foi culpa
nosa! A culpa é da xuíza, do impío sistema, do que ás veces chamamos “o mundo”.
(páx. 95)
Está claro que a
medida que se van lendo as páxinas desta historia, a ciencia, o dereito, a fe
van tendo o seu protagonismo sempre tan complexo cando se trata de decidir
entre a vida ou a morte dunha persoa. Que diferenza hai entre ter dezaoito anos
recentemente cumpridos ou faltar un mes para iso?. Cando se chega á madurez
necesaria para tomar unha decisión tan drástica?. Estas e outras preguntas realizáronse durante a tarde botándose en
falta que a historia non profundase máis no tema da impureza do sangue. Estamos
todos/as de acordo en que están ben definidas as partes da novela pero podían
resaltarse máis: hai unha introdución potente, o nó podería dar para moito máis
e no desenlace pásase por encima.
MANUEL NÚÑEZ SINGALA |
Son
un negro/ a miña pel e branca/ e iso gústame /
é
a diferenza o que é bonito. Son un branco/
o
meu sangre é negro/ e iso encántame/
é
a diferenza o que é bonito. Gustaríame
que
nos entendésemos no amor/ que nos comprendésemos no amor e na paz./ A vida será
fermosa/ cada quen poderá ter o seu amor/ a vida será fermosa.
(La Différence de Salif Keita)
Hoxe, o escritor Manuel Núñez Singala contaranos en persoa toda a elaboración da historia, tan humana como dura de Szymo, o protagonista da novela Camiños
na auga, e, como reza na contraportada da mesma, alguén que naceu nunha
zona mergullada na pobreza e no conflito, nun lugar afastado e a miúdo
intolerante cos que, coma el, se saen do común.
A
historia que esta tarde tráenos Singala trata un tema que quizais non chamase
tanto a atención se non fose porque a característica principal do protagonista
é que é un negro albino e vive en África.
Se xa é difícil vivir no devandito continente cun inimigo constante como
é o sol, a este engádeselle, nos últimos anos, as supersticiones que provoca a
cor da súa pel e que pon prezo ás distintas partes do seu corpo para rituais,
como quedará constancia diso no primeiro capítulo, moi duro, do libro.
Despois
desta pequena introdución comezamos a entrevista co autor da historia que, xunto
co protagonista, levaranos a emprender un longo e azoroso viaxe, a través do continente africano, cheo de aventuras, onde o amor, a amizade e a
soñada liberdade na descoñecida terra chamada Europa, irán aparecendo en cada
etapa percorrida.
Singala:
Como pasa sempre
que tes un tema en mente adoita ocorrer algún suceso relacionado con iso.
Atopéi unha reportaxe no País sobre a chegada nun caiuco dun negro albino ás
costas canarias onde solicitou asilo por temor a ser repatriado ao seu país
onde sería asasinado por ser diferente. A diferenza está mal vista no mundo,
pero iso é o que lle dá sentido ao mundo.
L: Nalgúns medios cualifican a historia como de aventuras, pero algúns/as non vemos a clase de aventura que estamos afeitos/as a ler, en que xénero establecerías ti esta historia e a que tipo de lector crees que pode estar dirixida?
S: Está
claro que non se trata dunha historia de
aventuras convencional, pero sí buscaba unha aventura que enganchase ao lector
desde o principio. É unha historia de viaxe, e sobre todo de aprendizaxe.
Quizais poida parecer, pola idade do protagonista, aínda adolescente en pleno
desenvolvemento, que vai atraer ao lector xuvenil. Nun principio non o tiña tan claro, eu
pensaba máis nun lector adulto, pero a fronteira entre adulto e xuvenil é moi
fina e, sobre todo, porque ás veces as lecturas adultas teñen pouca vida nas
librerías e as editoriais, por motivos económicos, catalóganas en xuvenís.
L: A parte de tratar un tema de
actualidade como é o caso dos refuxiados que están a fuxir dos seus países
buscando unha vida mellor, que outras mensaxes crees que debemos sacar da
lectura desta novela?
S: Sobre todo a valentía que esta xente demostra, xa
que abandona todo o que ten por buscar, á desesperada, unha vida mellor que é o
que todos queremos. Creo que a historia é tamén un canto á solidariedade, á
amizade e sobre todo un queda coa sensación de optimismo que malgasta o
protagonista:”hai xente boa e xente mala, a amizade é un tesouro e hai que
buscala e coidala.”Poida que ao protagonista desta historia o final saíulle
ben, pero moitos quedaron polo camiño. Eu sempre estou moi agradecido de
poder ter contacto cos lectores, ou clubs de lectura como esta tarde, para
saber cómo tomaron ou viron as historias que escribo.
L: Sabemos
que es un amante do mar e sorpréndenos que, cando describes a viaxe de Szymo a
través do río co seu caiuco, é coma se estiveses en cada lugar polo que
pasa, que hai de certo niso?
S: A travesía polo río é un traxecto
que se pode realizar, non é necesario estar nos sitios para describilos, aínda
que nalgúns estiven como turista, porque internet tamén é fantástico para as
procuras. O Congo non o coñezo, Kenia e Tanzania sí. Hai que dar as
orientacións suficientes para que a historia sexa crible, que encaixe todo; o
que comen, o que visten, o que falan, detrás de todo iso hai un traballo de
documentación de moitas horas. Creo que é unha novela cunha lectura áxil e
fluída como o río.
L: Que sensacións xurdíronche mentres
contabas esta historia e en canto tempo desenvolvíchela?
S: Experimentei momentos de desazón e
só atopeime ben cando a terminei. Tardei dous anos, máis ou menos en escribila.
Non quería ser demasiado truculento coa historia, aínda que daba para iso.
Tentei escribir na distancia. Trato de deixala repousar durante tres meses
antes de deixala a ler a xente da miña confianza. Quería que o título fose
breve y no dar muchas pistas con él ni en la contraportada e para poder gardar
o borrador primeiramente tituleino Szymo marchou. Ía ser unha historia pequena.
O primeiro capítulo é unha introdución, se es capaz de marcar as tres partes:
introdución, nó, desenlace en calquera campo, lograrás facer entender a
historia.
E
que mellor que terminar esta tarde vendo e escoitando un vídeo representativo desta historia, protagonizado por un dos
albinos africanos máis coñecidos e que pon a música aos versos que dan comezo
ao resumo deste libro e á historia, súa persoal e de Szymo, e que se nomea no
libro: o griot maliano Salif Keita.
Esperámosvos coas próximas lecturas: Galería de saldos de Diego Giráldez e La noche de los Alfileres de Santiago Roncagliolo.
Ningún comentario:
Publicar un comentario