ADRENALINA PARA O CORPO!!!!

“Se queres que o teu segredo sexa gardado, gárdao ti mesmo”.

                                                     (Séneca)

Xoves 12 de novembro,

Esta semana a adrenalina sobordábanos por todos os poros do noso corpo. Comezamos a semana coa agradable sorpresa de que nesta reunión  iamos gozar coa presenza do autor da lectura proposta en galego para este mes, Fran P. Lorenzo; e o día anterior, o mércores,  asistiamos á presentación da nova novela de Antón Rivero Coello, un dos narradores de máis  prestixio en lingua galega, moi querido e admirado por este Club de Lectura. QUE SUBIDÓN!. Non sabemos ata cando poderemos  manter este ritmo, pero de seguir así,  as próximas xuntanzas  prometen ser intensas e cheas de sorpresas e, como diciamos na anterior entrada do blogue, este curso viaxamos sobre raíles e arrincamos a alta velocidade.

A cita reflectida ao comezo dá páxina, dános unha pista dous argumentos dás  dúas historias que hoxe nos ocupan. Ambas coinciden en que as situacións que nos relatan  gardan intrigas e segredos familiares.  Comezamos polo escritor sueco Henning Mankell, con El hombre inquieto. Para moitos/as era a primeira novela que liamos do devandito autor e deixounos un pouco decepcionados/as  xa que comezamos a ler pola novela que pecha a saga protagonizada polo inspector Kurt Wallancer, así que non puidemos gozar con tanta intensidade das aventuras e pescudas do citado inspector do mesmo xeitos que outros/as, como Ana ou Valentín que leran as anteriores historias.

Por unha banda, temos o relato do acontecido durante a vida do propio Wallander, tanto no ámbito familiar como laboral: logrou o soño da súa vida e comprou unha casiña no campo para vivir xunto ao seu can, Jussi; a súa filla, Linda, faino avó; leva unha tormentosa vida coa súa ex-muller e a súa amante, Baiba;  e é incapaz de superar a morte do seu pai. Tamén nos fala dos medos ante a vellez, a enfermidade ou a propia soidade. Quizá o autor quixo que, ao ser a última aventura do devandito inspector como protagonista,  chegásemos a penetrar no máis íntimo da súa persoa.

 E doutra banda, trata a época da Guerra Fría, cando submarinos soviéticos foron acusados de violar augas suecas, sendo a base da investigación a desaparición do consuegro de Wallander, Hakan Von Eke, un alto cargo da mariña sueca,  que nos vai levando a unha trama política de espías e segredos familiares, cuxo final deixará moitas cuestións sen resolver e tamén preguntas sen respostas. Aínda que a investigación será levada a cabo pola policía de Estocolmo, Kurt verase involucrado no caso ao seren os desaparecidos os avós paternos da súa neta.

Foi quizais esta segunda parte, coa historia dos submarinos, a que máis pesada se fixo e menos gustou en xeral. Hai unha crítica social e económica a EEUU e á propia Suecia. Chaman a atención os recortes que se producen dentro da propia policía, chegándose a propoñer, durante a investigación,  que aos delitos menores non se lles prestase moita atención, que non valía a pena perder tempo e diñeiro neles, senón centrarse nos máis importantes. Valentín comenta a facilidade con que se trasladan dun país a outro dentro da novela  e Fernanda apunta que, dentro das tensas relacións persoais dos protagonistas, deixa translucirse unha separación problemática do matrimonio Von Eke. Tanto a historia persoal do protagonista como a de intriga e misterio comparten o mesmo peso dentro da novela.

A medida que chegamos ao final da narración,  percibimos que os episodios de perda de memoria, a desorientación temporal  e o deterioro que vai causando a enfermidade que padece Wallander, lévannos a imaxinar un final do personaxe que máis famoso fixo a Mankell, un final nada agradable, como se confirmará: “A sombra acentuouse. E moi amodo, Kurt Wallander foi desaparecendo nunha escuridade que, uns anos despois, sumiuno nese universo sen carga que chamamos Alzheimer.”

VALORACIÓN: 3/5

Fóisenos xa case unha hora comentando a anterior lectura cando divisamos a través do cristal da porta de entrada á biblioteca a Fran P. Lorenzo, autor da segunda novela que propuxemos para este mes, Cabalos e lobos.  Loli levántase para recibilo e darlle a benvida. É un escritor novo cun sorriso amplo e sincero.  Presentámonos e toma asento na cadeira reservada á cabeceira do grupo de mesas nas que nos reunimos para os nosos parrafeos cos escritores/as.

Loli introdúcenos un pouco na vida deste novel escritor (Vigo 1973). É licenciado en xornalismo pola Universidade de Santiago de Compostela dende 1995. Traballou, entre outras cabeceiras, en Galicia Hoxe e El Correo Gallego, onde segue a exercer na actualidade. Así mesmo, foi uns dous fundadores do xornal dixital Dioivo. Cabalos e lobos é a súa primeira e única novela e con ela gañou, en 2014, o Premio Blanco Amor.

Mantén un blogue que  xurdiu por mor da retirada dun artigo, publicado na contraportada de Galicia Hoxe, xornal non cal traballaba,  crítico coa inminente visita do papa Bieito XVI a Compostela. El quixo defenderse a través do devandito xornal pero este non llo permitiu e impediulle publicar unha resposta a favor do seu dereito para opinar. Por iso deixou o diario: un 31 de outubro de 2010, migraba eu cos meus trebellos de escribente, desde a contraportada dos xoves no Galicia Hoxe, onde parei durante sete anos, libre e feliz, a este blogue, ao que dei en chamar, e chamo aínda, Un país en lata. Coméntanos Fran que o tivo un pouco abandonado por mor da publicación do libro e do Premio que recibiu, que non lle deixaban tempo para ocuparse del. Cando volveu, fíxoo creando unha serie de book teaser, catro en concreto, sobre Cabalos e lobos; paga a pena, se ledes o libro, achegarvos a el porque a música e as imaxes, que en certo xeito están relacionadas coa obra, son, nas súas propias palabras, sublimes no sentido exacto dese termo tan maltratado.

No interior da portada e contraportada do libro, aparece un plano cos lugares máis emblemáticos da cidade de Vigo, cidade na que se desenvolve a historia, e que se nomean na novela, detalle que nos gusta a todos/as e preguntámoslle Como xurdiu a idea de poñelo? Fran contesta que foi un empeño del, xa que nun principio tiña medo que os lectores que non coñecesen Vigo non puidesen situarse e, ao mesmo tempo, quería representar  o crecemento da cidade e as persoas a través dos anos. A xente que o coñece dille que fala de Vigo como unha gran cidade e el responde que sente así. Pretendía que a cidade fose un personaxe máis.

Loli e Delia que viviron e coñecen Vigo comentan que para elas conseguiuno e trasládanse, arrastrándonos a todos/as os/as alí presentes a través dos recordos, aos lugares onde estudaron, tomaban café ou paseaban durante a súa mocidade.

Non fai falta formularlle ningunha pregunta como tal ao escritor: as palabras saen da súa boca sen atropelo, cunha delicadeza e soltura que deixan constancia da súa experiencia como xornalista cultural de moitos anos. Basta con facer un comentario sobre o traballo realizado para documentar a novela e Fran enseguida dinos que, aínda que estivo a fraguar a idea durante case vinte anos, gardando todas as cousas que caían nas súas mans -documentos, fotos...- e botando man tamén das historias familiares de pais, avós, tíos…, escribiuna en catro anos. Todo o que acontece na novela, aconteceu de verdade, está documentado. A familia Beckmann non existía como tal, pero si moitas familias que vivían como eles. O Concerto da Orquestra Filharmónica de Berlín en Vigo tivo lugar na realidade, aínda que se tiramos de hemeroteca non acharemos ningunha reseña respecto del. O concerto en cuestión foi un domingo, e, por aqueles tempos, os luns non saían os xornais así que non existe ningún documento gráfico do evento; pero o noso autor si quixo que aparecese no seu relato. Con todo, Fran dinos que posúe o programa orixinal do devandito concerto. Unha xoia!.

O papel das mulleres ten un gran peso dentro da novela, por que? Fran contesta que con Paula quería que os/as lectores/as e ela estivesen na mesma fase, que empatizasen con ela.  Que fosen descubrindo a historia ao mesmo tempo que ela a descubría. A carta que Álvaro lle escribe ao seu sobriño Thomas, fillo de Paula, e que este lle dá á súa nai, fainos ir destapando a historia ao mesmo tempo que Paula vai descubrindo todos os segredos, medos e culpas que esconde a historia familiar dos Beckmann.

A algúns/has nos parece que o personaxe da avoa Gloria, a matriarca da familia, é complexo. Gusta e desgusta á vez. Fran di que é a que sempre se ocupa de todos, e que quizais sexa ese carácter alemán o que a empuxa a ter unha aparencia externa  fría, dando a impresión de que deposita máis confianza nos obxectos que nas persoas. A preocupación pola propia imaxe que poidan causar, polo diñeiro, ou polos negocios, parece estar por encima da súa familia. Mesmo lle ocultou á súa filla que sabía tocar o piano ata que esta o descubriu cando xa tiña quince anos; este descubrimento levou a Paula a preguntarse que outros escuros misterios podería esconder se foi capaz de ocultar ese segredo durante anos .

Outro personaxe con moita relevancia na novela é Álvaro, como xurdiu a idea de contar unha historia de amor entre dous homes, Álvaro e Bruno?. Fran dinos que tivo as súas dúbidas  á hora de contalo,  pero quixo deixar constancia da situación que viviron as lesbianas e os gais durante a época franquista. Esas historias de amor non se podían contar e vivíanse na clandestinidade, rexeitadas pola sociedade e perseguidas pola lei. Como queda constancia na novela, chéganse a aplicarlles aos dous personaxes “as medidas previstas no artigo sexto, número segundo, da Lei de vagos e maleantes de 1954: reclusión nunha institución especial, prohibición de residir en determinado lugar e territorio, obriga de declarar o domicilio e submisión á vixilancia dos delegados”.

A aparición de Bruno déixaa para o final da historia porque quere manter o misterio. É unha historia de amor que non podía ser viable, posibilidade do que puido ser e non foi. Álvaro ten un nexo moi importante co seu sobriño e quizais coa carta. El quería liberarse desa  gran carga que soportou durante tantos anos, pretendendo con iso que Thomas puidese vivir o amor como el non puidera facer, sen ser cuestionado. O personaxe de Thomas quizais sexa en toda a historia dos Beckmann un punto de luz, o único que non é xulgado por ninguén e ao que todo o mundo quere dentro do ámbito familiar.

Fernanda di que hai moita poesía na novela e que o titulo lle parece moi poético. Fran comenta que el se considera un poeta frustrado e que tenta rodear dun halo poético á escritura igual que o fai coa súa propia vida. O título queda reflectido nunha conversa que Álvaro, Paula e Gloria manteñen, en relación ao respecto que a xente lle tiña á familia e que Paula consideraba que non era outra cousa que medo. Álvaro contesta: “ En calquera caso, había que escoller, e estabamos en guerra… Ou eras cabalo ou eras lobo. Na guerra ou na vida, tanto ten. E ela escolleu ser lobo. Loba.” Foi nese momento cando tivo claro o título e agora non se imaxina outro. Como anécdota con respecto ao título, Fran cóntanos que tempo máis tarde se decatou de que  había dous lugares no mundo no que convivían en liberdade cabalos e lobos xuntos , e que eses dous lugares son Mongolia e Galicia. Curioso!. 

VALORACIÓN: 5/5 E poñemos punto final a esta semana de encontros literarios, non sen antes deixarvos as recomendacións da próxima xuntanza.  Boa lecturas!!!